بازار؛ گروه اقتصاد دیجیتال: جهان در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۴ تریلیون دلار برای واردات کالا هزینه کرد؛ از نفت خام و مدارهای مجتمع تا تلفن‌ هوشمند و طلا. ایالات متحده، چین و آلمان صدرنشینان این فهرست بودند و ایران با افت ۶۵ درصدی، به رتبه ۷۷ سقوط کرد.

سایت آماری – تحقیقی worldtopexports در جدیدترین گزارش خود به معرفی کالاهایی که در سال ۲۰۲۴ بیشترین تقاضا در بازارهای بین المللی برای آنها وجود داشته و بیشترین هزینه ها بابت واردات آن صرف شده پرداخته است.

ارزش ۲۴.۱ تریلیون دلاری خریدهای وارداتی در سراسر جهان در سال ۲۰۲۴

در این گزارش آمده است: در مجموع، خریدهای وارداتی در سراسر جهان در سال ۲۰۲۴ به ۲۴.۱ تریلیون دلار آمریکا رسیده که این مبلغ دلاری نشانگر افزایش ۳۵.۹ درصدی نسبت به ۱۷.۷۲۸ تریلیون دلار هزینه‌ های بین‌المللی در طول سال ۲۰۲۰ است. در حالی که سال به سال، محصولات وارداتی جهانی در مقایسه با ۲۳.۹۴۶ تریلیون دلار برای سال ۲۰۲۳، با افزایش ۰.۶ درصدی رقم خورده است.

در بخشی از این گزارش به ۲۰ محصولی که بالاترین ارزش دلاری را در خرید های وارداتی در طول سال ۲۰۲۴ ایجاد کرده ‌اند پرداخته شده و آمده است: کالاهایی که بیشترین تقاضا را در بازار بین ‌المللی دارند و همچنین موقعیت سود آورترین فرصت ‌ها برای فروش به خریداران خارجی را نشان می‌ دهند عبارتند از «نفت، مدارهای مجتمع/میکرومونتاژها، انواع خودروها، روغن های نفتی فرآوری شده، دستگاه های تلفن هوشمند، طلای خام، رایانه ها، ترکیب داروها، گازهای نفتی، قطعات لوازم جانبی خودرو، اجزای تشکیل دهنده خون شامل آنتی سرم ها، جت های توربو، کامیونها، لوازم جانبی کامپیوتر، تجهیزات پزشکی الکترونیکی مانند اشعه ایکس، سنگ آهن، زغال سنگ، سیم/ کابل عایق دار، مبدل های الکتریکی و دیودها/نیمه هادی ‌های انرژی خورشیدی».

نفت خام؛ در صدر کالاهای وارداتی جهان

در این گزارش همچنین آمده است در سال ۲۰۲۳ واردات نفت خام به عنوان پر تقاضاترین کالا ۱.۳۲۴ تریلیون دلار بود ه که کاهش ۳.۷ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ را به ثبت رسانده است. پس از آن مدارهای مجتمع/میکرومونتاژها با ۱.۲۱۶ تریلیون دلار که افزایش ۱۱ درصدی نسبت به ۲۰۲۳ داشته قرار دارد. همچنین خودروها ۹۷۷.۲ میلیارد دلار واردات در جایگاه سوم با کاهشی ۱.۲ درصدی جای گرفته و سپس روغن‌ های نفتی فرآوری شده با ۸۷۹.۵ میلیارد دلار و دستگاه ‌های تلفن شامل تلفن‌های هوشمند با ۶۱۹.۶ میلیارد دلار با کاهش ۳.۷ درصدی در جایگاه چهارم و پنجم قرار دارند.

بیست کالای برتر وارداتی در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۳ درصد از کل کالاهای وارداتی ارسال شده را تشکیل می دهند و در این میان قطعات یا لوازم جانبی کامپیوتر حدود ۴۴ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۲۳ را داشته و در عوض بیشترین کاهش سالانه برای واردات زغال سنگ شامل سوخت ‌های جامد ساخته شده از زغال سنگ با کاهش ۲۸.۹ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۲۳ به ثبت رسیده است

در این گزارش آمده است: ۲۰ کالای نامبرده بیش از دو پنجم (۴۲.۷ درصد) از کل کالاهای وارداتی ارسال شده در سال ۲۰۲۴ را تشکیل می ‌دهند و در میان ۲۰ کالای وارداتی برتر جهان، کالاهایی که از رشد دو رقمی تقاضا بهره‌ مند شدند، عبارت بودند از: قطعات یا لوازم جانبی کامپیوتر (۴۳.۹ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۲۳)، کامپیوترها شامل دستگاه ‌های خواننده نوری (۲۹.۸ درصد افزایش)، مدارهای مجتمع الکترونیکی و میکرومونتاژها (۱۱.۱ درصد افزایش)، و سپس اجزای خون شامل آنتی ‌سرم‌ها (۱۰.۴ درصد افزایش). در عوض بیشترین کاهش سالانه برای واردات زغال سنگ شامل سوخت ‌های جامد ساخته شده از زغال سنگ (کاهش ۲۸.۹ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۲۳)، گازهای نفتی (کاهش ۱۴.۱ درصد)، دیودهای انرژی خورشیدی و نیمه‌ هادی ‌ها (کاهش ۱۳.۵ درصد) و سپس روغن‌ های نفتی فرآوری شده (کاهش ۱۱.۴ درصد) بوده است.

گفتنی است در بحث پرتقاضا ترین کالاهای وارداتی از نظر هزینه هایی که صرف واردات شده است این گزارش نشان می دهد: در سال ۲۰۲۴ کالاهایی همچون «لامپ، روشنایی، تابلوهای نورانی، فرآورده ‌های مختلف خوراک دام، موتورها، پلیمرهای پروپیلن/اولفین، کفش، پنیر، کشک، هیدروکربن ‌های حلقوی ، کت و شلوار مردانه، پلاتین، شکلات و سایر فرآورده‌های کاکائویی» در پایین ترین رده ها (رده ۹۰ تا ۱۰۰) جای گرفته اند.

کدام کشورها بیشترین هزینه را برای کالاهای وارداتی در سال ۲۰۲۴ صرف کرده اند؟

در بخش دیگری از این گزارش به رتبه بندی کشورهای برتر وارداتی جهان پرداخته شده که بیشترین هزینه را برای کالاهای وارداتی در طول سال ۲۰۲۴ صرف کرده ‌اند. طبق داده های آماری این گزارش ، ایالات متحده با صرف ۳.۳۵۹ تریلیون دلار در صدر قرار دارد و پس از آن « چین با ۲.۵۸۷ تریلیون دلار، آلمان با ۱.۴۲۵ تریلیون دلار، بریتانیا با ۸۱۵.۶ میلیارد دلار، ژاپن با ۷۴۳.۳ میلیارد دلار، فرانسه با ۷۴۰.۸ میلیارد دلار، هند با ۷۰۲.۸ میلیارد دلار، هنگ کنگ با ۶۹۸.۹ میلیارد دلار، هلند با ۶۳۵.۴ میلیارد دلار، کره جنوبی با ۶۳۲.۱ میلیارد دلار، مکزیک با ۶۲۵.۹ میلیارد دلار، ایتالیا با ۶۱۵.۶ میلیارد دلار، کانادا با ۵۵۴.۳ میلیارد دلار، بلژیک با ۵۱۹.۱ میلیارد دلار، سنگاپور با ۴۵۷.۶ میلیارد دلار» در رده دوم تا پانزدهم جای گرفته اند و پس از آن اسپانیا، تایوان، ویتنام، لهستان و سوئیس در جایگاه های بعدی واردات از نظر ارزش وارداتی قرار دارند.

به این ترتیب کشورهای فهرست‌ شده در بالا در طول سال ۲۰۲۴ حدود ۸۰ درصد از کل ارزش کل محصولات وارداتی را پرداخت کرده‌ اند.

داده های آماری این گزارش همچنین بیانگر این است که ایران نیز با ثبت وارداتی به ارزش بالغ بر ۲۳ میلیارد دلار که کاهشی حدود ۶۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ نیز داشته است در رتبه هفتاد و هفتمین وارد کننده قرار گرفته است

در میان ۲۰ واردکننده برتر جهانی، بیشترین افزایش از سال ۲۰۲۳ متعلق به خریداران ویتنام (۱۷.۵ درصد افزایش)، تایوان (۱۲.۱درصد افزایش)، سنگاپور (۸.۳ درصد افزایش)، هنگ کنگ (۶.۶ درصد افزایش) و ایالات متحده آمریکا (۵.۹ درصد افزایش) بود.

از آن طرف واردکنندگان مستقر در بلژیک با کاهش ۵.۸ درصد نسبت به سال ۲۰۲۳، ژاپن ۵.۵ درصد کاهش، فرانسه با کاهش ۴.۷درصد)، ایتالیا با کاهش ۳.۸ درصد و اسپانیا با کاهش ۳.۸ درصد واقع کاهش های دو رقمی سالانه را ثبت کردند.

اوضاع ایران چه طور است؟

داده های آماری این گزارش همچنین بیانگر این امر است که ایران نیز با ثبت وارداتی به ارزش بالغ بر ۲۳ میلیارد دلار که کاهشی حدود ۶۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ نیز داشته است در رتبه هفتاد و هفتمین وارد کننده و پیش از کشورهایی همچون اردن، استونی و بحرین قرار گرفته است.

بر اساس امار این سایت؛ تغییرات واردات نسبت به سال ۲۰۲۳ نشان می دهد که این کاهش یکی از بزرگ‌ترین افت‌ها در میان اقتصادهای متوسط و بزرگ جهان در این سال بوده و مهم‌ترین عامل این سقوط، افت شدید واردات برخی کالاهای اساسی — به‌ویژه ذرت — است که در ۲۰۲۴ ،۷۰.۶ درصد کمتر از ۲۰۲۳ خریداری شد.

ترکیب کالاهای وارداتی
پنج قلم کالای اصلی وارداتی ایران در ۲۰۲۴ عبارت‌اند از:
۱. ذرت – غذای دام و بخش مهمی از صنعت دامپروری و تولید پروتئین.
۲. دانه سویا – مصارف خوراکی و صنعتی، همراه با وابستگی به واردات.
۳. قطعات و لوازم جانبی خودرو – برای مونتاژ داخلی و خدمات پس از فروش.
۴. برنج – محصول غذایی استراتژیک در سبد مصرفی خانوار.
۵. گندم – نیاز اساسی برای تولید آرد و نان.

نکته قابل تامل در باره چهار مورد ترکیب کالاهای وارداتی این است که از پنج قلم اول مواد غذایی یا کشاورزی هستند که نشان‌دهنده وابستگی بالای ایران به واردات در حوزه امنیت غذایی است.

همچنین بد نیست بدانید که ارزش واردات چای در ایران ۱۴۸.۷ میلیون دلار در سال ۲۰۲۴ بوده که حدود ۲ درصد از کل تجارت جهانی چای را تشکیل می‌دهد.

عوامل اصلی کاهش واردات ایران
– سیاست‌های ارزی: محدودیت در تخصیص ارز ترجیحی و کاهش ذخایر ارزی.
– شرایط بین‌المللی: تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی که فرآیند پرداخت‌های بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده است.
– تغییرات مصرف داخلی: کاهش قدرت خرید و تغییر الگوهای مصرف، به‌ویژه در اقلام غیرضروری.
– تأثیرات اقلیمی و تولید داخلی: افزایش تولید داخلی برخی محصولات که نیاز به واردات را کاهش داده است (هرچند ذرت عمدتاً وارداتی باقی مانده).

بنا بر آنچه گفته شد سال ۲۰۲۴ نقطه عطفی برای تجارت خارجی ایران در بخش واردات بود؛ افت ۶۵ درصدی، کاهش جایگاه ایران در رتبه‌بندی، و تمرکز شدید بر کالاهای غذایی، تصویر یک اقتصاد واردکننده با فشار بالای ارزی و وابستگی غذایی را ترسیم می‌کند.