بازار؛ گروه کشاورزی: برنج به عنوان یک غله اصلی، منبع اصلی غذای بخش قابل توجهی از جمعیت جهان، به ویژه در آسیا است. این محصول پس از نیشکر و ذرت، سومین کالای کشاورزی پرتولید در سطح جهان است. بیش از نیمی از جمعیت جهان به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند و بیشترین مصرف آن در آسیا، کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آمریکای جنوبی مشاهده می شود.
در سال ۲۰۲۵ اندازه بازار تجارت برنج ۳۱۳.۱۲ میلیارد دلار تخمین زده می شود و انتظار می رود تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۲.۲ درصد تا سال ۲۰۳۰ به ۳۴۹.۱۱ میلیارد دلار برسد
در واقع منطقه آسیا و اقیانوسیه به دلیل سطح بالای تولید برنج در کشورهای منطقه، به عنوان یکی از بازارهای غالب برنج شناخته می شود. به عنوان مثال، طبق آمار FAOSTAT، تولید برنج در تایلند در سال ۲۰۲۱، حدود ۳۳ میلیون تن بود در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۳۴.۳۱ میلیون تن افزایش یافته است. بنابراین از پاکستان در غرب تا ژاپن در شرق، منطقه آسیا نه تنها بخش عمده برنج جهان را کشت می کند، بلکه مصرف نیز می کند. در سطح جهانی، برنج پس از گندم، دومین محصول مهم غلات است و نقش محوری در تأمین امنیت غذایی بسیاری از کشورهای در حال توسعه در شرق و جنوب شرقی آسیا ایفا می کند.
این در حالی است که سایت تحقیقی موردور در جدیدترین گزارش خود در این مورد اعلام کرده است : در سال ۲۰۲۵ اندازه بازار تجارت برنج ۳۱۳.۱۲ میلیارد دلار تخمین زده می شود و انتظار می رود تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۲.۲ درصد در دوره پیش بینی (۲۰۲۵-۲۰۳۰) به ۳۴۹.۱۱ میلیارد دلار برسد. به گفته کارشناسان در سال های اخیر، بازار برنج رشد قابل توجهی را تجربه کرده است که عمدتاً ناشی از افزایش تقاضا در کشورهای نوظهور و در حال توسعه در سراسر جهان است.
عربستان، ایران، عراق و امارات؛ وارد کنندگان اصلی برنج باسماتی هند
بر اساس این گزارش در حالی که برنج باسماتی به عنوان یکی از بهترین انواع برنج در جهان شناخته می شود هند نقش محوری در بازار جهانی صادرات باسماتی ایفا می کند و سهم قابل توجهی در صادرات این گونه ممتاز دارد. ایالات متحده عمدتاً برنج معطر آسیایی، از جمله باسماتی و یاس را وارد می کند. اخیراً، وارد کنندگان اصلی برنج باسماتی شامل عربستان سعودی، ایران، عراق و امارات متحده عربی بوده اند. به نحوی که طبق اعلام سازمان توسعه صادرات محصولات غذایی کشاورزی و فرآوری شده هند، هند یکی از صادرکنندگان برتر جهانی برنج باسماتی است. در سال مالی ۲۰۲۳-۲۴، هند بیش از ۵ میلیون تن برنج باسمانی صادر کرده و مقاصد اصلی این صادرات شامل عربستان سعودی، ایران، عراق، امارات متحده عربی، ایالات متحده و یمن بوده است.
به عبارت دیگر در حالی که هند سهمی ۲۶درصدی از تولید جهانی برنج دارد و تولید حدود ۱۳۸ میلیون تن در سال زراعی جدید برای آن برآورد شده است، در سال ۲۰۲۴ هند ۲۲ میلیون تن صادرات، بالاترین حجم صادرات برنج در سراسر جهان را داشته که بیش از ۵ میلیون تن آن متعلق به برنج باسماتی بوده است.
روابط تجاری گسترده صادرات برنج هند را افزایش داده است
به این ترتیب هند با صادرات به بیش از ۱۰۰ کشور، تقاضای زیادی از خاورمیانه، آفریقا و آسیای جنوب شرقی دارد و چنین روابط تجاری گسترده ای، صادرات برنج هند را افزایش داده است. به عنوان مثال، طبق نقشه تجاری ITC، ارزش صادرات برنج هند در سال ۲۰۲۱، ۲۷.۲۰ میلیارد دلار بوده که در سال ۲۰۲۲ به ۲۹.۹۹ میلیارد دلار افزایش یافته است.
در واقع رهبری هند در عرصه صادرات جهانی برنج به تولید گسترده، تنوع برنج، قیمت گذاری رقابتی و سیاست های پیشگیرانه دولت نسبت داده می شود. با وجود محدودیت های گاه به گاه صادرات برای رسیدگی به مسائل داخلی، تسلط هند در تجارت جهانی برنج همچنان بدون چالش است و نقش محوری در امنیت غذایی جهانی ایفا می کند.
داده های سازمان فائو همچنین بیانگر این است که بزرگترین وارد کنندگان برنج در سال زراعی ۲۰۲۴-۲۰۲۵ کشورهای فیلیپین و ویتنام بوده اند و در سال ۲۰۲۳-۲۰۲۴ واردات برنج به فیلیپین حدود ۵.۴ میلیون تن بود که آن را به کشور پیشرو در واردات برنج تبدیل کرده است. پس از آن نیز کشورهایی همچون اندونزی، چین، نیجریه، عربستان، عراق، ایران، سنگال، ایالات متحده و … در حوزه واردات این محصول استراتژیک سهم بالایی دارند.